“م” مثل منتقد (۲)

در ۱۳۹۲/۰۴/۲۱ , 18:33:04
“م” مثل منتقد (۲)

زرین‌کوب در جلد اول اثرش به نام نقد ادبی می‌نویسد:

کلمه نقد خود در لغت به معنی «بهین چیزی برگزیدن» و نظر کردن است در دراهم تا در آن به قول اهل لغت سره از ناسره بازشناسد. …لفظی هم که امروز در ادب اروپایی جهت همین معنی به کار می رود در اصل به معنی رأی زدن و داوری کردن است و شک نیست که رأی زدن و داوری کردن درباره امور و شناخت نیک و بد و سره و ناسره آنها مستلزم معرفت درست و دقیق آن امورست (زرین‌کوب، ۱۳۶۱، ص ۱).

معین نیز در فرهنگ خود نقد را با چهار تعریف عنوان می‌کند؛ از جمله جدا کردن دینار و درهم و سره و ناسره، تمییز دادن خوب از بد، آشکار کردن محاسن و معایب سخن و در نهایت تشخیص محاسن و معایب سخن. در تمام تعاریف این نکته دیده می‌شود که دو لغت سره و ناسره، خوب و بد یا محاسن و معایب کنار هم می‌آیند. بنابراین، واژه نقد و انتقاد(۲) که برخی از آن فقط به عنوان ذکر معایب نام می‌برند نیست، زیرا این تعریفی از عیب‌جویی است که کاملا با نقد متفاوت است. در حالی که نقد عبارت است از: «ارزیابی، بررسی، شناسایی نمودن، زیرورو کردن،‌ حسن‌ها و عیب‌ها را نمایاندن و پنهان‌ها را رو آوردن» (مرتضوی کرونی، ۱۳۶۴، ص۱۴).

اهمیت نقد

اهمیت نقد تا آنجاست که به نظر زرین‌کوب تهذیب ذوق عامه و تربیت فکر نویسنده است. اما فواید دیگری را می‌توان برای آن برشمرد. یکی از این فواید شناساندن جایگاه شایسته آثار نشر یافته است تا به دست فراموشی سپرده نشوند. بنابراین، غیر از هدف نقد که نشان داد کاستی‌ها و تصحیح ناروایی‌هاست، نقد نوعی حرمت نهادن به تلاش‌ها و کوشش‌هاست. یکی دیگر از فواید نقد، مقابله با آشفتگی بازار است، زیرا با بالارفتن بصیرت جامعه، هرج و مرج معنوی مهار می‌شود.

نقد در واقع به نوعی «حق جامعه» است؛ زیرا «وقتی نویسنده‌ای یا پژوهشگری (یا هنرمند و بازی‌سازی)، حال به هر دلیلی، مطلبی غلط در جامعه می‌پراکند و آگاهی های نادرستی را می‌گستراند، این حق جامعه است که کسانی آن نادرستی‌ها را بازگویند و درستی و راستی را بپراکنند و از اینکه از مسیر داده‌های نادرست ذهنیتی نادرست و ناهنجار ایجاد گردد، جلوگیرند» («نگاهی دوباره به نقد کتاب»، ۱۳۷۳، شماره دوم، ص ۱۳۴).

فایده دیگر نقد جلوگیری از ضربه‌زدن به رشد فرهنگی است، زیرا نشر آثار کم‌مایه و بی مایه درباره موضوعات مهم – به خصوص موضوعاتی که مورد نیاز جامعه نیز هستند- به انحراف کشاندن ذائقه جامع کتابخوان و آلوده کردن موضوع و ضربه زدن به رشد فرهنگی است که سرانجام از گسترش فرهنگ جلوگیری می‌کند.

همه‌ی این موارد را می‌شود به طریق کاملا مشخصی به نقد نویسی برای بازی، فیلم و دیگر رسانه‌ها هم تعمیم داد، با توجه به این مسئله که امر «زیبایی شناسی» و مسائل پیچیده‌تر و سلیقه‌ای تری نسبت به «فرمالیست» خالص (که در ادبیات واضح و مبرهن است) نیز وارد مقوله‌ی نقد می‌شوند. (نگارنده-دنیای بازی)

شرایط منتقد

با دانستن ضرورت و اهمیت نقد آیا هر کس می‌تواند به نقد آثار دیگران بپردازد؟

همانطور که آمد هدف نقد ارزیابی، بررسی، شناسایی و زیرو رو کردن، حسن‌ها و عیب‌ها را نمایاندن است؛ بنابراین کار منتقد شناساندن زیبایی‌ها و زشتی‌های یک اثر است و لازمه این کار تعمق کردن و دقت در آثار است. اگر منتقدی فاقد ذوق سلیم است نمی‌تواند لطایف و محاسن هنر را درک کند و در نتیجه معایب و نقایص از نظر او پنهان می‌مانند. اما داشتن ذوق تنها کافی نیست؛ ذوق بدون علم و تخصص لازم محصولی ندارد جز ارائه انشائی غراّ و نه انتقادی سنجیده و سالم.

منتقد باید با دید و وجدان علمی همراه با ذوق سلیم دور از هرگونه نظر شخصی با میزان‌های منطقی و علمی به کار نقد و نقادی بپردازد و نقد خود را از هرگونه شائبه و غرض دور نگه دارد. این شرط در زبان آسان اما در عمل رعایت آن بس دشوار می‌باشد. ناقد بصیر و منصف کسی است که سعی کند این گونه عوامل در نقد او نفوذ نکنند (مرتضوی کرونی، ص۳۳-۳۴).

منتقد درباره موضوعی که انتقاد می‌کند باید بصیرت و اطلاع کافی داشته باشد، به اصول سنجش و قضاوت ادبی و معیارهای نقد آشنایی کامل حاصل کند و از لوث غرض و حب و بغض شخصی و هوا و هوس مبراّ باشد؛ به قول مولانا:

چون غرض آمد هنر پوشیده شد  ****   صد حجاب از دل به سوی دیده شد


24 دیدگاه ثبت شده است

دیدگاهتان را بنویسید

  1. دقیقا موافقم….خوبی و بدی…..نگاه کردن به بدی ها و خوبی ها واقعا به یک اندازه نگاه بشه….و واقعا هم کار سختی است….
    مخصوصا وقتی که از یک اثر خوشت بیاد اونوقت سخته که بخوای بدی هاشو ببینی و دربارش بنویسی….

    ۰۰
  2. امیدوارم منتقد ! نقدهاش همیشه یک دست باشد
    فرقی بین آثار مختلف قائل نشود
    یکی را با موبینی و یک را با درشت بینی بررسی و نقد کند
    چون اینکارش خیانت در امانت هستش
    با تشکر

    ۰۰
    1. یک همچین چیزی امکان نداره. علاوه بر این که شرایط موجود و عوامل بیرونی (خارج از اثر) به طور مستقیم یا غیر مستقیم، خواسته یا ناخواسته بر روی قضاوت هر منتقدی تاثیر میذاره، ما نمی‌تونیم منکر عامل بسیار مهم “زمان” هم بشیم. به این معنا که در طول زمان، منتقد خوب با افزایش مطالعات و تجربیاتش، قضاوتش در مورد آثار رو بهتر و بهتر می‌کنه و گاهی حتا در مورد دیدگاه‌های قبلی خود تجدید نظر می‌کنه. همیشه بالاتر رفتن آگاهی در طول زمان (اگر اتفاق بیفته) باعث میشه تا نقدهای بعدی و بعدی بهتر از قبلی‌ها باشند.
      البته این یه فرمول ثابت و مشخص نیست و قطعا پستی و بلندی داره و حتی گاهی اتفاقیه.

      ۰۰
  3. “فایده دیگر نقد جلوگیری از ضربه‌زدن به رشد فرهنگی است، زیرا نشر آثار کم‌مایه و بی مایه درباره موضوعات مهم – به خصوص موضوعاتی که مورد نیاز جامعه نیز هستند- به انحراف کشاندن ذائقه جامع کتابخوان و آلوده کردن موضوع و ضربه زدن به رشد فرهنگی است که سرانجام از گسترش فرهنگ جلوگیری می‌کند. ”

    ایشون طبیعتا یه دیدگاهی رو تو مغزش درست میبینه و مسائل رو می خواد به اون سمت بکشونه
    این حرف های با دیدگاه فقط از کسی که از آخر خاصی غذا می خوره بر میاد و بس

    ما تو هنر قراره واقعیت و مسائل رو نشون بدیم و مردم تصمیم بگیرن خوب چیست و بد چیست .( البته رسانه های ایران بحثشون جداست )
    نمی خوایم چیزی رو تو مغز مردم به زور جا بکنیم که ، که حالا یه آقایی به نام منتقد بیاد و سعی بکنه چیزی رو که بزور جا کردیم رو به زور در بیاره . ( بازم رسانه های ایران بحثشون جداست )
    و ایشون داره به مردمی که به دیدگاه درست این آقا نمیرسن توهین میکنه ، واقعا که

    آقای زعفرانی مطلب به خصوص شعر آخرش عالی بود و ممنون

    ۰۰
    1. من متوجه موضع احتمالی شما نسبت به اون قسمت از متن که نقل قول کردید نشدم. اگر اعتراض دارید و مخالفید، بگید … چون به نظرم مخالفتتون بیجاست.

      ۰۰
    2. من با دیدگاه میانه موافقم. به نظرم نباید از اون قسمتی که اشاره دارید برداشت شما رو داشت. در نقد محتوا، یکی از رسالت‌های منتقد نشان دادن حقانیت محتوا به روش‌های مختلفه و اگر منتقدی شاهد بروز بی‌فرهنگی در محتوای یک اثر هنری بشه و از اون دم نزنه اشتباه کرده. مثلا اگر در محتوای فیلم X ساخته‌ی آقای کارگردان در ایران که فرهنگ مشخصی داره، اشاعه‌ی فرهنگ غلط و ضد ایرانی -که بهش میگیم ضدفرهنگ- دیده بشه (البته نه به وضوح بلکه به ظرافت که مخاطبین عام ناخودآگاه اون رو درک کنند اما متوجه غلط بودنش نشوند)، منتقد باید با ریزبینی‌هایی که داره و فکری که روی اثر می‌کنه، این ضدفرهنگ رو پیدا کنه، در نقدش بازتاب بده و از رشد این‌گونه آثار جلوگیری کنه. در طول تاریخ هم همین‌طور بوده. چه بسیار جنگ‌هایی که بین هنرمندان فاشیست و منتقدانی که دیدگاه‌های فاشیستی رخنه کرده در آثار رو نقد می‌کردند به وجود آمد. (در امریکای ۳۰-۴۰ سال پیش) و چه خوب که به وجود آمد و این آثار نقد شد و مخالفت دید.
      منظور این پاراگراف، در بیان ساده‌تر می‌تونه این باشه که اگر نویسنده‌ای، کارگردانی، بازی‌سازی، خالقی، هنرمندی در اثر خودش، چیز غلطی به خورد مردم بده، و این کار رو با ظرافت هنری و در بطن فرم زیبای هنر انجام بده که مخاطب، به خاطر ذوق و سلیقه‌ای که داره و علاقه‌ای که به این اثر زیبا داره، در پس زمینه‌ی ذهن خودش این مطلب غلط رو به جای درست کسب کنه، منتقد باید با زیرکی و هوشمندی این روند رو متوقف کنه … نه در مواقعی که حقیقتی در اثر گفته شده و منتقد بخواهد اون حقیقت رو متفاوت جلوه گر کنه … که میشود همون که شما میگی و من هم کاملا موافقم، اما منظور نگارنده‌ی این جملات نیست.

      ۰۰
  4. خیلی هم عالی ! واقعا اینجور نوشته ها مفید هستن !
    فقط یک سوال:برای شروع به نقد نویسی به صورت حرفه ای خوندن این کتاب هایی که اینجا ازشون اسم برده شده و نقل قول شده می تونه کافی باشه ؟!

    ۰۰
    1. اول این که باید نویسنده باشید. یعنی حداقل این که بلد باشید متون ادبی رو خوانا و روان بنویسید که خب دلیلش هم مشخصه. چون میخواید به صورت نوشتاری نقد کنید. مخاطب از طریق جملات شما است که با اثر آشنا میشه. هر چقدر در این زمینه بهتر باشید، نقد شما هم بهتر میشه.
      کتاب و مقاله در باب چگونه نقد کردن + دنبال کردن نقدهای منتقدان بزرگ و معروف جهان و ایران خیلی میتونه کمک کنه، اما به نظر من اگر با ساختار بازی و روش بازی‌سازی و مراحل مختلف اون آشنا باشید، نقد خیلی بهتری می‌تونید بنویسید.

      ۰۰
    1. من این جور مقالات که خوندنش بار علمی به آدم اضاف میکنه رو خیلی دوست دارم به شخصه.حالا که به قلم خودتون مینویسید چه بهتر.

      ۰۰

در شبکه‌های اجتماعی،
به خانواده دنیای بازی بپیوندید!

برای اطلاع از جدیدترین اخبار، نقد و بررسی‌ها و ویدیوهای اختصاصی، ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید. همراه شما هستیم.

Dbazi Social Media

مقالات بازی

تاریخچه استودیو Giant Squid تاریخچه استودیو Giant Squid
توسط علی علی‌پور
0
سری بازی زلدا را چگونه بازی کنیم؟ سری بازی زلدا را چگونه بازی کنیم؟
توسط حسین کریمی
0
تاریخچه استودیو Team Cherry تاریخچه استودیو Team Cherry
توسط علی علی‌پور
0
تاریخچه استودیو Sandfall Interactive تاریخچه استودیو Sandfall Interactive
توسط میلاد طاهرنژاد
0
داستان کامل سری بازی اسپلینتر سل [پرونده] داستان کامل سری بازی اسپلینتر سل [پرونده]
توسط نریمان هروی
0
Mafia داستان سری بازی Mafia
توسط حسین کریمی
0
داستان سری بازی Halo داستان سری بازی Halo
توسط حسین کریمی
0
تاریخچه استودیو سی دی پراجکت رد تاریخچه استودیو سی دی پراجکت رد
توسط علی علی‌پور
0
داستان سری بازی S.T.A.L.K.E.R داستان سری بازی S.T.A.L.K.E.R
توسط علی علی‌پور
0
داستان سری بازی Death Stranding داستان سری بازی Death Stranding
توسط مهدی یوسفی
0

چند رسانه ای

تبدیل جهان Avatar به میدان نبرد تبدیل جهان Avatar به میدان نبرد [تماشا کنید]
توسط ایلیا حسامی
0
رونمایی از بسته الحاقی Assassins Creed Mirage رونمایی از بسته الحاقی Assassins Creed Mirage با نام Valley of Memory [تماشا کنید]
توسط محمدصدرا باقری
0
تریلر زمان عرضه بازی Ghost of Yōtei انتشار تریلر زمان عرضه بازی Ghost of Yōtei؛ آغاز ماجراجویی انتقام [تماشا کنید]
توسط محمدصدرا باقری
0
تریلر داستانی Battlefield 6 تریلر داستانی بازی Battlefield 6 در رویداد State of Play به نمایش درآمد [تماشا کنید]
توسط محمدصدرا باقری
0
معرفی بازی‌های رایگان پلی‌استیشن پلاس معرفی بازی‌های رایگان پلی‌استیشن پلاس در ماه اکتبر؛ آلن ویک ۲ در صدر لیست [تماشا کنید]
توسط محمدصدرا باقری
0
Master Ninja: دری به سوی سختی مطلق در Ninja Gaiden 4 Master Ninja: دری به سوی سختی مطلق در Ninja Gaiden 4 [تماشا کنید]
توسط ایلیا حسامی
0
ورود بروس لی وارد به جهان Hitman؛ هدفی مرموز در دسترس بازیکنان ورود بروس‌لی به جهان Hitman با هدفی مرموز در دسترس بازیکنان [تماشا کنید]
توسط ایلیا حسامی
0
اسپایدرمن و گوست رایدر در میدان نبرد Marvel Tōkon: Fighting Souls اسپایدرمن و گوست‌رایدر در میدان نبرد Marvel Tōkon: Fighting Souls [تماشا کنید]
توسط ایلیا حسامی
0
بازسازی ژاپن در نسخه جدید Microsoft Flight Simulator 2024 با جزئیات خیره‌کننده بازسازی کشور ژاپن در نسخه جدید Microsoft Flight Simulator 2024 با جزئیات خیره‌کننده [تماشا کنید]
توسط ایلیا حسامی
0
معرفی گیم‌پلی بازی Marvels Wolverine معرفی گیم‌پلی بازی Marvels Wolverine؛ انتشار در پاییز ۲۰۲۶ [تماشا کنید]
توسط محمدصدرا باقری
0