از کلیشه تا تغییر
خانه » مقالات بازی
صنعت بازیهای ویدیویی یکی از بزرگترین و پررونقترین صنایع فرهنگی و سرگرمی در جهان است. این صنعت نهتنها به عنوان یک فعالیت تفریحی شناخته میشود، بلکه به عنوان یک فضای تاثیرگذار فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در حال شکلگیری است. در این میان، زنان به عنوان بخش مهمی از این صنعت، هم به عنوان گیمر و هم به عنوان سازنده، نقشهای قابلتوجهی ایفا کردهاند. باوجود این، پرسش مهم این است که زنان چگونه در این صنعت بازنمایی میشوند و چه چالشهایی بر سر راه آنها قرار دارد؟ با مقاله بازنمایی زنان در دنیای ویدیو گیم همراه بخش مقالات رسانه دنیای بازی باشید.
در این مقاله، به بررسی جایگاه زنان در صنعت بازیهای ویدیویی پرداختهایم. همچنین، از دادهها و گزارشهای معتبر جهانی، بهویژه گزارش Geena Davis Institute (۲۰۲۳) استفاده کردهایم تا وضعیت بازنمایی زنان در صنعت بازیها و چالشهایی که در این زمینه وجود دارد، بهطور دقیقتر بررسی کنیم.
صنعت بازیهای ویدیویی در سالهای اخیر شاهد رشد چشمگیری بوده است و زنان بهطور فزایندهای در این صنعت در حال نقشآفرینی بیشتر هستند. بر اساس گزارشهای مختلف، از جمله گزارش Geena Davis Institute on Gender in Media (2023)، در حدود نیمی از گیمرها در دنیا زنان هستند. این گزارش نشان میدهد که در ایالات متحده، حدود ۴۶٪ از گیمرها را زنان تشکیل میدهند، همچنین در اروپا این رقم ۴۷٪، در استرالیا ۴۸٪ و در آسیا نیز به عدد ۳۷٪ میرسد. این نشاندهندهی حضور جدی زنان در صنعت بازی است.
در این گزارش همچنین اشاره شده که زنان در بسیاری از مناطق، بهویژه در آسیا، نسبت به بازنمایی خود در بازیها احساس نارضایتی دارند. بیش از نیمی از گیمرهای آسیایی از نحوه بازنمایی زنان در بازیها ابراز نارضایتی کردهاند و خواستار شخصیتهای متنوعتر و روایتهای غیرکلیشهای هستند.
یکی از ابعاد کمتر بررسی شده در صنعت بازیهای ویدیویی، حضور زنان در فرایند تولید و طراحی بازیها است. در حال حاضر، زنان بهطور فزایندهای در این صنعت در حال فعالیت هستند، اما این حضور هنوز به اندازهی مردان چشمگیر و برابر نیست. طبق گزارشهای موجود، تنها ۲۴٫۴٪ از نیروی کار صنعت بازی در اتحادیه اروپا را زنان تشکیل میدهند. این درصد در ایالات متحده به ۲۸٪ میرسد. بهعلاوه، بررسیها نشان میدهند که زنان بهطور عمده در بخشهایی مانند طراحی، نویسندگی، بازاریابی و مدیریت پروژه درگیر هستند، اما حضور آنها در نقشهای فنی و توسعهای بهویژه در حوزه برنامهنویسی و طراحی فنی، همچنان بسیار کمتر از مردان است.
در طول سالهای گذشته، زنان با چالشهای مختلفی در صنعت بازیهای ویدیویی مواجه بودهاند. این چالشها نهتنها شامل مشکلاتی در زمینه دستمزد و فرصتهای شغلی برابر، بلکه به مشکلات فرهنگی و اجتماعی نیز مربوط میشود. زنان در بسیاری از تیمهای تولید بازی با تبعیضهای جنسیتی مواجه میشوند. در پژوهشهایی که در این زمینه انجام شده، بسیاری از زنان از تبعیضهای دستمزدی، نادیدهگرفتن ایدهها، و مشکل در ارتقای شغلی در تیمهای مردسالار شکایت کردهاند. بهطور خاص، بسیاری از زنان به دلیل محیطهای کاری غالبا مردانه، احساس ناتوانی در بیان نظرات و ایدههای خود دارند.
علاوه بر این، در بسیاری از کشورها، بازیهای ویدیویی همچنان بهعنوان یک فعالیت “مردانه” در نظر گرفته میشود، که این موجب میشود بسیاری از دختران و زنان علاقهمند به این صنعت، مجبور شوند یا بهطور پنهانی فعالیت کنند یا از پیگیری شغلی در این حوزه منصرف شوند.
یکی از مسائل اساسی در صنعت بازیهای ویدیویی، بازنمایی زنان در محتوای بازیها است. همانطور که اشاره شد، زنان در بسیاری از بازیها در قالبهای کلیشهای مانند “زن اغواگر” یا “زن قربانی” بازنمایی میشوند. این بازنماییها بهطور عمده بر ظاهر زنان و نه تواناییها یا ویژگیهای شخصیتی آنان تاکید دارند. بر اساس دادههای گزارش Geena Davis Institute در ۲۰۲۳، حدود ۲۵٪ از شخصیتهای زن در بازیها با لباسهای باز یا در وضعیتهای نیمهبرهنه نمایش داده میشوند، در حالی که این رقم برای مردان تنها ۲٪ است. این امر نهتنها تصویر نادرستی از زنان ارائه میدهد، بلکه باعث میشود که زنان در دنیای بازیهای ویدیویی احساس بیقدرتی کنند.
با این حال، تغییرات مثبتی نیز در حال رخ دادن است. بازیهایی همچون The Last of Us Part II و Horizon Zero Dawn که شخصیتهای زن پیچیده، مستقل و قویای دارند، این بازیها نشاندهنده تغییراتی در نحوه بازنمایی زنان در بازیها هستند. این بازیها شخصیتهای زن را نهتنها بهعنوان قهرمانان اصلی داستان، بلکه به عنوان افراد دارای اهداف، آرزوها و ویژگیهای انسانی کامل به نمایش میگذارند.
پژوهشهای اخیر نشان میدهند که تقاضای فزایندهای از سوی گیمرها و مصرفکنندگان برای بازنمایی زنان به شیوهای متنوعتر و جامعتر وجود دارد. در گزارشی که در Geena Davis Institute منتشر شده است، آمده است که بیش از ۷۰٪ از پاسخدهندگان تاکید کردهاند که بازیها باید شخصیتهای متنوعتری داشته باشند؛ نه تنها در تعداد شخصیتهای زن، بلکه در تنوع نقشها، پسزمینهها و ویژگیهای شخصیتی آنها.
این مطالبه از سوی گیمرها باعث شده که بسیاری از شرکتهای بزرگ بازیسازی تلاش کنند تا بازیهایی بسازند که در آنها زنان نقشهای محوری و پیچیدهتری داشته باشند. این روند باعث شده که نه تنها بازنمایی زنان در بازیها تغییر کند، بلکه خود صنعت نیز شروع به پذیرش نقشهای متنوعتری برای زنان در پشت صحنه و در تیمهای توسعه پیدا کند.
در ایران نیز وضعیت زنان در صنعت بازیهای ویدیویی مشابه وضعیت جهانی است. حدود ۴۱٪ از گیمرهای ایرانی را زنان تشکیل میدهند، اما همچنان در سطوح مدیریتی و تولیدی، حضور زنان در این صنعت کم است. همچنین، فشارهای اجتماعی و فرهنگی بهویژه در فضای آنلاین، موجب میشود که زنان گیمر ایرانی یا از حضور خود در این فضاها خودداری کنند یا هویت خود را مخفی نگه دارند تا از آزارها و تبعیضهای آنلاین در امان باشند.
همچنین یکی از مهمترین چالشها برای زنان ایرانی در صنعت بازی، نبود فرصتهای برابر در فرایند طراحی و تولید است. بسیاری از زنان علاقهمند به ساخت بازی، بهدلیل عدم دسترسی به منابع و امکانات آموزشی مناسب، یا با موانع اجتماعی روبرو هستند. در این راستا، نیاز به حمایتهای دولتی و آموزشی برای تسهیل حضور زنان در صنعت بازیهای ویدئویی احساس میشود.
صنعت بازیهای ویدیویی امروز در حال تحول است و زنان بهعنوان بازیکن و سازنده نقشهای مهمی در این تغییرات ایفا میکنند. با این حال، مشکلاتی همچنان باقی است. از جمله این مشکلات میتوان به نابرابری در بازنمایی زنان، عدم فرصتهای برابر در تیمهای توسعه، و فشارهای اجتماعی و فرهنگی اشاره کرد. برای ایجاد تغییرات واقعی در این صنعت، نیاز است که:
با انجام این تغییرات، میتوان امیدوار بود که بازیهای ویدیویی نه تنها فضایی برای سرگرمی، بلکه ابزاری برای ارتقای عدالت اجتماعی و فرهنگی در سطح جهانی شوند.
این بود مقاله بازنمایی زنان در دنیای ویدیو گیم، ممنون از توجه شما مخاطبان حرفهای رسانه دنیای بازی.
👩💻 به عنوان یک مهندس کامپیوتر، از زمانی که بازیهای ویدئویی کمتر توسط خانمها شناخته شده بود، به این دنیای جذاب علاقهمند شدم. اکنون، با افتخار در تیم دنیای بازی، دانش و تجربیاتم را با جامعه گیمرها به اشتراک میگذارم.
برای اطلاع از جدیدترین اخبار، نقد و بررسیها و ویدیوهای اختصاصی، ما را در شبکههای اجتماعی دنبال کنید. همراه شما هستیم.
