اسمولوژی کنسول‌های نسل بعد

انتخاب اسم برای کنسول‌ها مقوله‌ی مهمی است. در امر فروش، اسم، شاید بیش از هر چیز در امر بازاریابی و فروش اهمیت داشته باشد، اما وقتی صحبت از نام‌گذاری برای کنسول می‌شود، چندین مسئله‌ی مهم دیگر هم باید در نظر گرفته شود. از جمله این مسائل، تبلیغات، هایپ، کاربردها، هماهنگی اسم با محصول و سیستم نامگذاری شرکت سازنده است. با این‌حال، هدف اصلی در انتخاب اسم باید همان بازاریابی باشد. اکنون که نام هر سه کنسول نسل بعد مشخص شده است، بد نیست نگاهی اجمالی به این اسامی انتخاب شده بیندازیم.

Wii U – PlayStation 4 – Xbox One

اول از همه کنسول جدید شرکت نینتندو بود که پا به عرصه‌ی وجود نهاد و ویژگی‌های جدیدی هم به میدان آورد. ویژگی‌هایی که در روزهای آغازین معرفی از جذابیت زیادی برخوردار بودند ولی رفته رفته با برخورد به این حقیقت که پتانسیل‌های بالای این کنسول در خلاقیت و نو آوری با کمبود امکانات سخت‌افزاری و قدرت میان نسلی کنسول، از این جذابیت‌ها کاسته شد و اکنون کنسول نینتندو روزهای بدی را سپری می‌کند. اما …

نسل گذشته، شرکت نینتندو با تکیه بر سیاست‌های کلان سرگرمی‌سازی خود، نام کنسول خود را “Wii” گذاشته بود. نامی که در هیچ‌ لغت‌نامه‌ای دیده نمی‌شد اما امروزه کسی نیست که در دنیای بازی‌های رایانه‌ای حضور داشته باشد اما این نام را نشنیده باشد. نینتندو که از فرمول خاصی برای نامگذاری بر روی کنسول‌های خود پیروی نمی‌کند، این‌بار نام کنسول خود را همان‌گونه که نیاز بود “Wii” گذاشت. این نام که درست شبیه کلمه‌ی “We” به معنای «ما» تلفظ می‌شود، بر سر بسیاری از بازی‌های خانوادگی این کنسول هم آمد و به یک برند خانوادگی-سرگرمی تبدیل شد. “Wii Sport” یکی از بازی‌هایی است که در واقع می‌شود آن را “We Sport” یا “We+Sport” نام‌گذاری کرد.

در این نسل هم نینتندو نام خوبی برای کنسول خود انتخاب کرده است. “Wii U” نام کنسول نسل هفتم این شرکت پر سابقه است. در نام‌گذاری این کنسول، کلمه‌ی “Wii” آمده است که باز هم ما را به یاد “We” می‌اندازد. در کنار آن، حرف “U” هم اضافه شده است که قطعا اولین مشابه با آن “You” به معنای شما است. پس اگر در نسل قبل نینتندو به «ما» تکیه کرده بود، در این نسل به «ما در کنار شما» – «ما و شما» – «ما؛ شما» یا «ما = شما» تکیه کرده است. نکته‌ی جالب دیگر این نام‌گذاری هم مشابه بودن تلفظ آن با کلمه‌ی “View” به معنای «منظره-دید-دیدگاه و …» است که با نگاهی بر ویژگی‌های جدید این کنسول مخصوصا تبلت-کنترلر آن می‌شود ارتباط آن را فهمید. شما در بازی کردن با کنسول وی‌یو علاوه بر این که همیشه دید جداگانه‌ای را تجربه می‌کنید، می‌توانید بازی‌ها را از دو منظر متفاوت هم پیگیری کنید!
Wii U اسم خوبی است و در میان گیمرها هم نسبت به قبل شناخته شده تر است و دیگر کسی اشتباهی نمی‌نویسد “Wiil” یا “Will”. اتاق فکر نینتندو در امر نام‌گذاری موفق عمل کرده است ولی الان وقت آن است که فکری به حال خود کنسول و وضعیت فروش آن و بازی‌هایش بکنند.

کنسول بعدی که در آینده بیشتر از آن خواهیم شنید، کنسول نسل بعدی سونی است که نسل چهارم از کنسول‌های خانگی برند پلی‌استیشن هم هست. پلی‌استیشن ۴ طبق فرمول خاص سونی برای نام‌گذاری و مطابق انتظارات و پیش‌بینی‌ها نام‌گذاری شد. یک نسل دیگر هم باید با نام پرآوازه‌ی پلی‌استیشن سر کنیم.

اما نام‌گذاری خود کنسول‌های شرکت سونی با نام “پلی‌استیشن” که اکنون یک برند جهانی است، خود دارای یک کاریزمای قابل توجه است. برگردان پلی‌استیشن به فارسی کلمه‌ی «ایستگاه بازی» را به دست می‌دهد که ترجمه‌ی گویا، درست و مطابقی است. شما در مقابل کنسول سونی توقف می‌کنید و بعد به بازی می‌پردازید. انگار که در یک مکان مشخص برای انجام کاری توقف کرده‌اید. اکنون که قرار است چهارمین نسل را با این برند پشت سر بگذاریم، هیچ دلمان نمی‌خواست که این اسم دچار تغییر شود. کنسول سونی باز هم “PS” شماره دار است و هنوز هم می‌شود ایهام “PS I Love You” را برای آن به کار برد. البته تغییراتی در شمایل لوگوی این کنسول به وجود نیامده است که نیاز به توضیح اضافه ندارد.

“PS4” هم اسم خوبی است و بیش از همه یادآور آن است که اکنون ۴ نسل است با سونی همراه هستیم. این که این کنسول در بازار موفق خواهد شد یا خیر را باید به آینده موکول کنیم و منتظر شنیدن خبرهای بیشتری از این کنسول باشیم که قرار است به همین زودی‌ها عرضه شود ولی هنوز خودش را ندیده‌ایم!

کنسول نسل بعد مایکروسافت که همه دوست داشتند ۷۲۰ نام داشته باشد، نشان داد که مایکروسافت برای نام‌گذاری کنسول‌های خود فرمول و قاعده‌ی خاصی جز سیاست‌های کاری خود در نظر نگرفته است. کنسولی که سومین تجربه‌ی مایکروسافت حساب می‌شود و بعد از اجداد خود هنوز یک جعبه‌ی مجهول باقی مانده.

نام‌گذاری کنسول‌های شرکت مایکروسافت تحت عنوان “Xbox” از معماری گرافیکی این کنسول سرچشمه می‌گیرد. زمانی که خالقان “DirectX” تصمیم گرفتند پا به عرصه‌ی عرضه‌ی کنسول‌های بازی بگذارند تصمیم داشتند آن را “جعبه‌ی دایرکت‌ایکس” یا “DirectX Box” نام‌ نهند. اما با مخالفت و دخالت‌های بخش بازرگانی مایکروسافت، نام اولین کنسول این شرکت “Xbox” شد که همان معنا و مفهوم را داشت؛ اما امروزه مفاهیم دیگری را منتقل می‌کند. نام‌گذاری کنسول بعدی مایکروسافت در راستای پوشش بیشتر و ۳۶۰ درجه‌ای بود که اکنون نمی‌شود محقق شد یا نه. اما “Xbox 360” با چرخش ۳۶۰ درجه‌ی نوار سبز رنگ در موقع بوت کنسول و شکل‌گرفتن لوگوی آن شناخته می‌شود. اکنون می‌دانیم که مایکروسافت نام تجاری “Xbox” را برای همه‌ی محصولات سرگرمی خود ثبت کرده است و احتمال تغییر آن حتی در نسل‌های آتی بسیار ناچیز است.

کنسول نسل بعدی مایکروسافت، بر خلاف پیش‌بینی‌ها و انتظارات بی‌جای بسیاری، ۷۲۰ نام نگرفت اما از نام‌گذاری عددی خیلی هم دور نشد. این کنسول که با اسم “Xbox One” یا “Xbox 1” شناخته می‌شود،‌ اسم خوبی دارد. چرا که این اسم کاملا منعکس کننده‌ی سیاست‌های جدید در پیش‌گرفته شده‌ توسط مایکروسافت برای نسل‌های آتی این شرکت است. این اتفاق که از زمان عرضه‌ی ویندوز ۸ آغاز شده است، برای مایکروسافت یک هدف اساسی به شمار می‌رود. نام‌گذاری کنسول نسل بعد مایکروسافت به اسم «یک» بیش از هر چیز نشانگر این است که «همه چیز در یک جعبه» یافت می‌شود. حدس این مسئله خیلی هم کار دشواری نیست؛ چرا که شعار “All in One” یک شعار نخ‌نما شده‌ی از مدافتاده محسوب می‌شود و سال‌ها است که شرکت‌های خرده‌پا از این شعار برای فروش پکیج‌های ویژه‌ی خود استفاده می‌کنند. انتقاداتی هم که به این اسم وارد آمده است بیشتر بر لفظ “One” تکیه دارند. کنسول نسل بعدی که مثلا ممکن است بازی‌های دست دوم را پشتیبانی نکند؛ کاملا همراستا با “One” که در اسمش هست عمل می‌کند و همه چیز را یک بار می‌شود تجربه کرد! یک شعار ضد مایکروسافتی هم می‌گوید: “I Have 99 Problems and My Name is One” که یعنی «من ۹۹ تا مشکل دارم و اسمم ۱ـه». در کنار آن‌ها، چیزهای دیگری به ذهن نگارنده خطور کرده است. اول این که خیلی وقت نیست که شرکت گوشی‌های همراه “HTC” از گوشی هوشمند خود با نام “One” رونمایی و آن را به بازار عرضه کرده است. هدف اچ‌تی‌سی از نام‌گذاری “HTC One” با هدف مایکروسافت متفاوت است. اما اسم‌ها شبیه هم هستند. شاید “One” اچ‌تی‌سی یعنی این که این گوشی دیگر «بهترین گوشی ممکن» و به قول معروف «نامبروان» است. همچنین ایکس‌باکس وان این‌گونه مخفف می‌شود: “X1” که مخفف خوبی است اما تا دلتان بخواهد در دنیای تکنولوژی “X1” می‌شناسیم. از مدل گوشی نوکیا و سونی ایکسپریا گرفته تا فلش مموری و پرینترهای لیزری!

“Xbox One” هم اسم خوب و مناسبی برای تحقق اهداف مایکروسافت با کنسول نسل بعدش است. این اسم هم شیک و با مصما است و هم اصالت خود را حفظ کرده است. اما کلمه‌ی “One” که در انتهای ترکیب سازنده‌ی این اسم آمده است، کمی تکراری و دست دوم به نظر می‌رسد.

موفقیت هر یک از این کنسول‌های نسل بعدی به مقدار قابل توجهی به اسم آن‌ها بستگی دارد. اساسا اهمیت نام گذاری یک محصول، مخصوصا یک کنسول که قرار است چندین و چند سال عمر کند بسیار زیاد است.